کودک‌کالایی و روایت نان‌آوران مدرن/اعجوبه‌های دوران سرمایه‌داری
تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۶۲۱۳۸۷
خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ- مهدی تکلو
انسان مدرن در سلطه‌ی ساختارها و نظام‌های کلان گرفتار، تأثیرپذیر و محکوم به انفعال است. افراد اندکی می‌توانند ساختارهای صلب جامعه را به انقیاد خویش درآورده و آنها را دست خوش تغییرات کنند. در حقیقت ساختارهای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، رسانه‌ها و فضای مجازی انسان را زنجیر و احاطه کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما تفاوت به تنهایی نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد. جامعه مدرن را میتوان با سه مشخصه‌ی «تفاوت»، «جلب توجه» و «منفعت‌طلبی» نشانه‌گذاری کرد؛ در این سازمان اخلاقی، انسان موفق کسی است که اولاً متمایز و خارق‌العاده باشد، از سرزمین انسان‌های یکنواخت و تکراری کوچ کرده و در طرفی دیگر بایستد، ثانیاً بتواند با این تفاوت و تمایز، توجه و تشویق دیگران را برانگیزاند و ثالثاً قادر باشد از این طریق خلق ثروت کند. از این رو به طرز شگفت‌آوری، ما با استحاله، ابتذال و تحریف مفهوم «استعداد»، معاصر و هم دوران شده ایم؛ دوران «عصر جدیدها» و «اعجوبه ها»، دوران سلطنت «رکوردهای گینسی» و بیشترین و عجیب‌ترین‌ها و دوران «جذب فالوور به هر قیمتی».
استعدادهای زندگی مدرن، لزوماً ناظر به نیازهای اصیل جامعه و کمال فردی و جمعی انسان تعریف نمی‌شوند. رسانه کسانی را که بیش از دیگران خیره‌کننده و محیرالعقول باشند، مستعد و موفق معرفی می‌کند. پیرمردی که با ریش‌های بلندش، اجسام سنگین را بلند می کند، مردی که یک تلویزیون را روی دندان بالا نگه می‌دارد و کارگر پیری که پایتخت بورکینافاسو، آنگولا و کامرون را می‌داند (شما نمی‌دانید؟ متأسفم!)، قهرمان‌های نظام ارزش‌گذاری این روزگارند. این مسابقه اما به رده‌سنی خاصی محدود نمی شود. همه، حتی کودکان هم محکوم به رقابت‌اند. کودکان عجیب و متفاوت و یا به بیان صدا و سیمایی «اعجوبه‌ها»، همین که بتوانند کارهایی فراتر از سن‌شان انجام بدهند، سوژه‌های مناسبی برای سرِ زبان‌ها افتادن هستند.
آرات حسینی نمونه شاخص این پدیده است. پسر ۶ ساله ای که امروز بیش از ۴ میلیون فالوور در اینستاگرام جذب کرده، از چند ماهگی تحت تمرین‌های فیزیکی پدر قرار گرفته است. حرکات خارق‌العاده‌ی او و ویدئوهای تعجب‌برانگیزش به ویژه پس از اجرای نمایش در برنامه‌ی استعدادیابی چینی به خوبی مورد اقبال قرار گرفته و توجه سلبریتی‌های اروپایی و آمریکایی را نیز جلب کرده است. او امروز در آکادمی لیورپول تمرین می‌کند. در یک جمله، آرات امروز به معنای حقیقی کلمه معروف است. او سلبریتی است و میتوان از نام «آرات» به عنوان یک برند یاد کرد. همان‌گونه که محسن رجب‌پور (تهیه‌کننده کارهای سید حامد محمودزاده) برندِ «حامد همایون» را متعلق به خود می‌دانست. بی آنکه مشخص باشد آیا بدن ورزیده و شکم شش‌تکه‌ی او محصول برنامه‌ی فشرده پدر از چندماهگی است یا واقعاً آرات یک نمونه نادر و متفاوت است.
صفحه آرات در اینستاگرام که سرعت رشد بالایی دارد، توسط ادمین‌های خبره مدیریت می‌شود. اما آنچه که می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد، درآمد روزانه‌ی این صفحه از تبلیغات است. این کودک خردسال جملات سفارشی پدر (یا سرمایه گذار) را تکرار و محصولات و صفحات مشتری‌ها را با زبان کودکانه اش تبلیغ می‌کند. آرات علاوه بر اینکه باید فشارهای جسمی و روانی ورزش حرفه‌ای و دوری از مادر را تحمل کند، امروز نان‌آور خانه شده و از این منظر واقعاً کودک متفاوتی است! به هر روی مسائل نگران‌کننده‌تری نیز در میان است که تا کنون شفاف نشده است؛ اینکه آیا پدر آرات، برندِ «آرات» را به سرمایه‌گذارها فروخته است؟ اینکه آیا آرات بی‌آن که بداند متعهد به قرارداد کاری شده است؟ آیا آرات هیچگاه تحت تزریق یا مصرف مکمل‌های هورمونی قرار نگرفته است؟ اینکه آیا آرات می‌تواند در سال‌های آینده مختارانه زندگی‌اش را در مسیری متفاوت انتخاب کند؟ و در آخر اینکه اگر آرات، واقعاً یک استعداد بلامنازع است، چرا هزینه‌های زندگی او و خانواده‌اش به جای تبلیغات اینستاگرامی از طریق اسپانسرهای معتبر تأمین نمی‌شود؟
مسأله نگارنده اما تنها آرات بماهو آرات نیست. مسأله‌ی اساسی، شکل‌گیری جریانی است که به تقلید از او گریبان‌گیر کودکان ایرانی است. باید پذیرفت که این تجارت امتحان خودش را به خوبی پس داده و ترویج الگوی آراتی سبب شده که به جز او کودکان دیگری چون آراد، آرشام، ارسلان، ارشیا، آیلین، آدرینا و دست کم ده نمونه‌ی دیگر از کودکانی که با رویای آرات شدن، با انجام فعالیت‌های شاذ، در اینستاگرام بازدیدهای چندهزارتایی داشته باشند؛ کودک یک‌ساله‌ای که هنوز زبان مادری را نیاموخته، درحال یادگیری زبان انگلیسی است، دختربچه دوساله‌ای که بارفیکس می‌زند و پسر خردسالی که وزنه‌برداری می‌کند. با این تبصره که نگارنده، فعلاً از پرداختن به کودکان زحمتکش عرصه مدلینگ و خانواده‌های آنها در این پروژه صرف‌نظر کرده است.
در این سطور باید از پدیده‌ای موسوم به «کودک‌کالایی» سخن به میان آورد: «کودکانی که کودکی‌شان به مثابه کالاهای پرسودی، در بازار «شهرت» و «سرمایه» عرضه می‌شود». کودک‌کالایی در حقیقت بسته‌بندی تمیزی از کودک‌آزاری است، با این تفاوت که به جای مشت و لگد و آزار جسمی، در ازای تحقق آرزوهای والدین، خوراکی‌های مقوی و نوازش نصیب کودک می شود. از این حیث، کودک‌کالایی اگر چه ظاهراً در نقطه مقابل کودک‌آزاری قرار می‌گیرد، اما باطناً در بهره‌کشی، استثمار و به گرو گرفتن آینده‌ی کودک، تفاوت چندانی با آن ندارد. در این بازار مدرن کودکان گزینه‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری‌اند. این در حالی است که متخصصان سلامت و روان کودک، فعالیت‌های تنش‌زا و سنگین را پیش از ده تا دوازده سالگی مجاز ندانسته و مواجهه با مقوله‌ی پیروزی یا شکست را در این سنین مخاطره‌آمیز اعلام کرده‌اند. این خانواده‌ها که با وادار یا ترغیب کردن کودکان‌شان به کارهای عجیب و خارج از سن آنها، درآمد و شهرت کسب می‌کنند، هر چند در پسِ نقاب دلسوزی و فداکاری پدرانه و مادرانه پنهان شده باشند، اما در حقیقت تاجرانِ این تجارت جدیدند؛ چه خبیثانه وارد این بازار شوم شده باشند و چه دلسوزانه؛ آنها خواه واقعاً با انگیزه‌ی درآمدزایی و شهرت‌طلبی به میدان آمده باشند و خواه خالصانه خودشان را فدای موفقیت های آینده‌ی فرزندشان کنند، محصول یک چیز است: وادار کردن کودک به «متفاوت» بودن و رقابت در چرخه تفاوت، شهرت و سرمایه؛ از این منظر تفاوتی میان خالکوبی‌های امیرحسین مقصودلو و شکم شش‌تکه‌ی آرات وجود ندارد.
کد خبر 4973093منبع: مهر
کلیدواژه: شهرت طلبی مطالعات رسانه ای آرات حسینی کتاب و کتابخوانی ترجمه گردشگری ادبیات کودک و نوجوان بازار نشر تازه های نشر ادبیات جهان ویروس کرونا رایزنی فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معرفی کتاب مرکز فرهنگی شهر کتاب کتاب تجدید چاپ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۶۲۱۳۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۵ هزار کودک خیابانی در تهران
آفتاب‌‌نیوز :
سید علی کاظمی درباره کاهش آسیب‌ها برای کودکان خیابانی یا در موقعیت خیابان گفت: این کودکان شرایط متنوع و مختلفی دارند و طبق برنامه‌ریزی دادستانی تهران یک طرح در سه ماهه پایانی سال برای این کودکان اجرا شد.
وی ادامه داد: ابتدا کودکان کار و خیابان سرشماری شدند؛ البته هیچگاه نمیتوان ادعا کرد که آمار دقیقی از تعداد کودکان خیابانی وجود دارد و در هیچ کشوری هم اطلاعات کاملی در این زمینه نیست اما مطابق سرشماری که انجام شد و این آمار توسط سرشماری شهرداری اعلام و چشم‌اندازی در این خصوص ارائه شد و بعد از اینکه به مرحله اجرای طرح وارد شدیم، آمارها حاکی از صحت اطلاعات سرشماری بود.
کاظمی اضافه کرد: طرح شناسایی و ساماندهی کودکان کار و خیابان ابتدا با چهار ون آغاز شد و اکنون به ۲۲ ون افزایش یافته است. در این زمینه طرح آزمایشی اجرا شد و پس از آن طرح عملیاتی کلید خورد که در نتیجه آن تا پایان سال گذشته حدود هزار کودک شناسایی و مورد حمایت قرار گرفتند.
معاون وزیر دادگستری با تاکید بر رویکرد خانواده محوری در حمایت از کودکان کار و خیابان افزود: فرآیندهای حمایت از این کودکان دارای پیچیدگی‌های بسیاری است؛ فرایندها شناسایی و اقدامات اجرایی انجام شده است و در سال جاری دستورالعمل جامع تدوین خواهد شد و در قالب رهنمود ملی منتشر می‌شود.
معاون وزیر دادگستری درباره اجرای طرح‌های حمایتی برای کودکان بازمانده از تحصیل این موضوع را از اولویت‌های مرجع ملی حقوق کودک در سال جاری برشمرد و افزود: آنچه در طرح ساماندهی و حمایت از کودکان کار و خیابان دریافتیم این بود که اگر این کودکان در مدارس باشند هیچگاه گرفتار خیابان نخواهند شد؛ بنابراین با خانواده کودکان ارتباط برقرار کردیم و ضرورت ادامه تحصیل کودکان را مورد تاکید قرار دادیم.
کاظمی ادامه داد: برآوردهای اولیه این بود که کودکان به دلیل فقر در خیابان هستند اما با بررسی‌های بیشتر و دقیق‌تر دریافتیم که علت حضور کودکان به‌ویژه اتباع این است که چون مدرسه نمی‌روند خانواده با وجود توانایی در تامین هزینه‌های کودک اما ترجیح می‌دهد که او بیکار نباشد و کار کند در صورتی که اگر در مدرسه باشند موضوع کودکان کارو خیابان هم حل خواهد شد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک افزود: سعی داریم تا با حمایت از کودکان بازمانده از تحصیل، عدالت اجتماعی و بازماندگی از تحصیل را کم کنیم و در این زمینه شاخص‌های جدیدی تدوین شده است و همکاری خوبی با وزارت آموزش و پرورش انجام دادیم و باید برنامه‌ها و سیاستگذاری ها به‌گونه‌ای باشد که کودکی در ساعات آموزش در خیابان یا منزل نباشد.
وی اضافه کرد: بررسی موضوع کودکان بی‌هویت، ساماندهی فرایندهای اجرایی و بودجه‌ریزی حقوق کودکان، پیگیری مطالعات حقوق کودک، نقش تغییرات اقلیمی و تاثیر بر حقوق و رفاه کودک، علت طرد کودکان و سقط جنین از جمله موضوعاتی است که در سال ۱۴۰۳ به عنوان اولویت‌های مرجع ملی حقوق کودک در دست بررسی قرار دارد تا راهکارهای حل برای برخورد با مشکلات کودکان در این حوزه‌ها را شناسایی کنیم و ورود جدی داشته باشیم همچنین برنامه جامع استان‌ها در زمینه حقوق کودک تدوین خواهد شد و در کنار موارد یادشده اصلاح قوانین و مقررات مربوط به کودکان و نوجوانان را در دستور کار داریم تا به قانون جامع برای احقاق حقوق کودکان دست یابیم.
معاون وزیر دادگستری با اشاره به اصلاح قوانین و مقررات حوزه کودکان و نوجوانان افزود: سال گذشته آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست ۲۰ فروردین ۱۴۰۳ به تصویب هیأت دولت رسید و شیوه‌نامه آن مشتمل بر ۷۵ ماده تدوین و ابلاغ شد و نتیجه این اقدامات اصلاح و تسهیل فرایند فرزندخواندگی بود و در استان‌هایی که این طرح اجرایی شد، از جمله در تهران و مشهد با وضعیت بسیار خوبی روبرو شدیم.
کاظمی با اشاره به نتایج مطلوب مشارکت خانواده‌ها در نگهداری از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست گفت: در شیرخوارگاه حضرت علی اصغر(ع) در مشهد، پایان سال گذشته کودکی نبود همچنین در شیرخوارگاه حضرت رقیه(س) تهران نیز همه کودکان به فرزندخواندگی رفته بودند. در شیرخوارگاه حضرت شبیر و حضرت آمنه(س) نیز تعداد کودکان به طور قابل ملاحظه‌ای کاسته شد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک درباره اقدامات اجرایی برای کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست به راه‌اندازی مجتمع‌های شوق زندگی اشاره کرد و گفت: این مجتمع‌ها به واقع چند منظوره هستند و همه خدمات مورد نیاز برای کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست را ارائه می‌دهد.
کاظمی با اشاره به تجربه و ابتکار خوب دادگستری استان خراسان رضوی در راه‌اندازی مجتمع شوق زندگی از اجرای مرحله دوم این طرح در مشهد خبر داد و افزود: بهترین تقدیر از این اقدام ابتکاری، گسترش و ترویج آن بود که با همکاری قوه قضاییه و دولت، این مجتمع‌ها اکنون در ۶ استان راه‌اندازی شده است و در دیگر استان‌ها نیز در حال شکل‌گیری است.
وی اضافه کرد: اکنون در شیرخوارگاه حضرت آمنه(س) یک مجتمع ویژه شوق زندگی برای کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست ایجاد شده است و با راه‌اندازی این مجتمع، زمان واگذاری این کودکان به خانواده‌های متقاضی از حدود ۲۹۰ روز به ۶۰ روز کاهش یافته است ضمن اینکه اطلاعات و پرونده‌های مربوط به همه کودکان مرتب شده و با همکاری قاضی مستقر در این مجتمع و مددکاران، اقدامات موثری برای کودکان انجام شده است.
دبیر مرجع ملی حقوق کودک، مجتمع‌های شوق زندگی را ایستگاههایی با ارائه خدمات چند منظوره برای کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست برشمرد و ابراز امیدواری کرد که این مجتمع‌ها در همه استان‌ها راه‌اندازی شود.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک به تهیه پیش‌نویس اصلاحی برای قانون حمایت از اطفال و نوجوانان با رویکرد حمایت از کودکان در فضای مجازی و ارتباط با رسانه‌ها گفت: این پیش‌نویس سال قبل تهیه شد و البته هنوز نیاز به بررسی دارد و در سال جاری به دولت تقدیم خواهد شد.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک با اشاره به پیگیری لایحه پلیس اطفال گفت: بررسی این لایحه اکنون در کمیسیون حقوقی قضایی به اتمام رسیده و امیدواریم امسال در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد زیرا تشکیل پلیس اطفال در کشور یک ضرورت است.
کاظمی از تشکیل کمیته آمار حقوق کودک با مصوبه شورای آمار خبر داد و در این باره گفت: آمار مربوط به کودکان در وزارتخانه‌های محوری و مهم از جمله وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، سازمان بهزیستی کشور ساماندهی شده است.
معاون وزیر دادگستری با اشاره به انبوه شاخص‌ها در زمینه اطفال و نوجوانان بر لزوم ساماندهی این شاخص‌ها تاکید کرد و افزود: پس از تدوین شاخص‌ها هرگونه تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در زمینه حقوق کودکان و نوجوانان مبتنی بر داده‌های آماری انجام می‌شود.
دبیر مرجع ملی حقوق کودک اظهار داشت: یکی از سختی‌ها در این زمینه وجود ازدیاد و تنوع و تعدد شاخص‌ها است اما با ساماندهی و تعیین شاخص‌ها، نظام پایش و ارزیابی حقوق کودک از سال جاری در کشور اجرایی می‌شود.
وی با اشاره به طراحی سامانه حقوق کودک مرجع ملی اظهار داشت: بارگذاری اطلاعات حقوق کودک در این سامانه در حال انجام است و امسال دسترسی عموم به اطلاعات این سامانه فراهم خواهد شد.
کاظمی اضافه کرد: اطلاعات مربوط به اقدامات حقوق کودکی، قوانین و مقررات حوزه کودکان و نوجوانان، برگزاری نشست‌ها و فعالیت‌ها، اقدامات استانی و به‌طور کلی وضعیت کودکان در این سامانه قرار داده می‌شود.
معاون وزیر دادگستری با اشاره به کنوانسیون سازمان همکاری‌های اسلامی در مورد حقوق کودک، افزود: پیش‌نویس این کنوانسیون سال گذشته توسط سازمان همکاری‌های کشورهای اسلامی تهیه شد و اصلاحیه مدنظر خود را با همکاری اساتید حوزه و دانشگاه اعلام کردیم و امیدواریم امسال به نتیجه برسد و با عنوان «سند جده» تصویب خواهد شد.
وی یادآور شد: این سند سال ۲۰۰۵ با عنوان میثاق حقوق کودک در اسلام تهیه شده بود اما اکنون با عنوان کنوانسیون کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی در دست تهیه است که در آن همه مقررات حقوق کودک تجمیع شده است.
کاظمی افزود: سال گذشته گزارش ملی جمهوری اسلامی ایران( گزارش پنجم و ششم) به کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد ارائه شد و به تکلیف قانونی خود عمل کردیم.
وی، هماهنگ سازی دستگاه‌ها در موضوعات مرتبط با حقوق کودک را از جمله وظایف مرجع ملی حقوق کودک برشمرد و در این باره اظهار داشت: پنج جلسه شورای هماهنگی مرجع ملی حقوق کودک و حدود ۵۲ جلسه کارگروه‌های شورا نیز برگزار شد و در کنار آن با توجه به نیاز به سیاستگذاری دقیق و ارتباط با کنشگران، ۶ کارگاه نظام حمایت از کودکان و نوجوانان با رویکرد هم‌اندیشی، چالش‌ها و راهکارها در حوزه‌های مختلف مروبط به حقوق کودکان از جمله بازماندگان تحصیل، کودکان کار و خیابان و کودکان اتباع و کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست برگزار شد.
منبع: خبرگزاری ایرنا
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند